به گزارش مشرق، این روزها که همه فعالیت‌های فرهنگی و هنری کشور متأثر از بحران جدیدی به نام کرونا شده است، حوزه نشر و کتاب هم بشدت تحت تأثیر این فضا قرار دارد.
ناشران و کتاب‌فروشان که تا پیش از شیوع ویروس کرونا با مشکلات عدیده‌ای چون گرانی کاغذ و... روبه‌رو بودند، چشم امیدشان به حضور در نمایشگاه کتاب سال ۹۹ بود که شاید با حضور در بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی و هنری کشور بتوانند نفسی تازه کنند و تا حدودی از زیر فشار مشکلات بزرگ اقتصادی آزاد شوند اما حضور سرزده ویروس کرونا به عنوان میهمان ناخوانده، همه معادلات ذهنی فعالان فرهنگی کشور را برهم زد، زیرا طبق برنامه هر ساله و پیش‌بینی‌شده، سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران قرار بود اوایل اردیبهشت‌ماه امسال در مصلای تهران برگزار شود.
اما ویروس کرونا جلوی برگزاری بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور را گرفت تا یک خلأ بزرگ برای اهالی نشر و علاقه‌مندان کتاب و کتاب‌خوانی به وجود آورد، حال بماند که تا حدود ۲۰ روز پیش هم مسؤولان نمایشگاه کتاب تهران امیدوار بودند با بهبود شرایط کرونایی کشور، این نمایشگاه را اواخر سال ۹۹ به هر شکلی شده برگزار کنند تا ضمن اینکه ناشران و اهالی کتاب به لحاظ مالی شارژ شوند، از نظر روحی و روانی هم موجب انرژی گرفتن فعالان فرهنگی کشور و مخاطبان شود اما در نهایت به طور رسمی برپا نشدن نمایشگاه کتاب تهران اعلام شد تا شرایط برای حوزه نشر سخت‌تر از گذشته هم شود.
نکته امیدوارکننده اما آنجاست که برخی نویسنده‌ها، شاعران و ناشران کشور تصمیم گرفتند در این شرایط سخت به جای خانه‌نشینی، تهدید کرونا را به فرصت تبدیل کنند و جدیدترین آثار خود را به هر شکلی که هست و با هر زحمت و سختی که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، روانه بازار نشر کنند. در راستای این فعالیت‌ها، فعالان حوزه کتاب به ابزارهای مناسب و ویژه‌ای نیاز دارند که آغاز طرح بزرگ «تابستانه کتاب» بهترین فرصت برای نویسندگان و ناشران است، با این مزیت که در این طرح، کتاب‌فروشی‌هایی هم که در چند ماه اخیر به خاطر محدودیت‌های اجتماعی متضرر شده بودند هم با فروش مجازی یا حضوری رونق پیدا می‌کنند.
در ادامه با ایوب دهقانکار، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و سخنگوی شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه کتاب تهران و همچنین آزاده نظربلند، معاون کتاب و فرهنگ مؤسسه خانه کتاب درباره حواشی برپا نشدن نمایشگاه کتاب و حال‌وهوای طرح «تابستانه کتاب» به گفت‌وگو نشسته‌ایم که از نظرتان می‌گذرد.
* کتاب بخوانیم، ایمن بمانیم
ایوب دهقانکار درباره برپا نشدن نمایشگاه کتاب گفت: در راستای مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا و همچنین پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، چاره‌ای جز برپا نشدن نمایشگاه کتاب تهران باقی نمانده است. همچنین توصیه‌های وزارت بهداشت و درمان مبنی بر ضرورت رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و پرهیز از برگزاری هرگونه تجمع در سطح کشور، برپایی رویدادی چون نمایشگاه کتاب را ناممکن می‌کند.
وی در ادامه گفت: از سویی نبود چشم‌انداز روشن امکان برگزاری نمایشگاه در ماه‌های آتی، ما را در شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه کتاب تهران مجبور به برپا کردن این دوره از نمایشگاه در سال جاری کرد.
وی در ادامه درباره وضعیت حوزه نشر و کتاب در پی برگزار نشدن نمایشگاه کتاب ۹۹ گفت: در ابتدا باید گفت جامعه نشر تاکنون به معنای واقعی به مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا عمل کرده و با وجود تمام مشکلات ریز و درشت، این قشر مهم فرهنگی کشور، سلامت مردم را مهم‌تر از برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور دانستند.
بر همین اساس تمام اعضای شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه کتاب تهران بر این باورند که دولت و مجلس شورای اسلامی نباید در حمایت مادی و معنوی از صنعت نشر کشور به عنوان یکی از صنایع مادر و اثرگذار فرهنگی از هر نوع کوششی دریغ کنند.
دهقانکار گفت: همچنین از معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتظار می‌رود نسبت به امکانسنجی برای حمایت بهینه از صنعت نشر کشور از طریق برنامه‌های حمایتی جایگزین اقدام کند.
مدیرعامل خانه کتاب در ادامه درباره برپایی طرح تابستانه کتاب گفت: در ابتدا می‌خواهم درباره شعار این طرح بزرگ نکته‌ای بگویم و آن اینکه ما به نشانه قدردانی از مدافعان سلامت، «کتاب بخوانیم، ایمن بمانیم» را به عنوان شعار تابستانه کتاب ۹۹ انتخاب کرده‌ایم اما درباره برپایی طرح تابستانه کتاب ۹۹ باید بگویم طرح امسال با طرح‌های سال‌های گذشته تفاوت‌های بسیاری دارد، زیرا در این دوره بسترهای متفاوت و متنوعی را باید در نظر بگیریم تا با شرایط کرونایی جامعه همخوانی بیشتری داشته باشد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: طرح تابستانه کتاب ٩٩ امسال در راستای تحقق بخشی از برنامه‌های وزارت ارشاد در حمایت از ناشران و کتاب‌فروشان به شکل گسترده‌ای انجام می‌شود، زیرا با توجه به شرایط فعلی کشور و توصیه‌های بهداشتی مبنی بر در خانه ماندن، بخشی از ظرفیت‌های این طرح بر فروش مجازی استوار است.
وی گفت: فراموش نکنیم «در خانه ماندن» که با هدف پیشگیری از شیوع ویروس کرونا در جامعه و حفظ سلامتی شهروندان توصیه می‌شود، به هیچ عنوان به معنای منفعل بودن نیست و اینکه وقتی می‌گوییم در خانه می‌مانیم، نه‌تنها هیچ منافاتی با کسب علم و دانش ندارد، بلکه فرصتی مغتنم برای کسب آگاهی و دانش‌افزایی و سلامت روح است. موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران هم در راستای مقابله با شیوع ویروس کرونا و لزوم در خانه ماندن برای حفظ سلامت شهروندان، سعی کرده با طرح «تابستانه کتاب ۹۹» بار دیگر کتاب را به یاری جسم و روح مخاطبان بیاورد و مونس و همدم روزهای خانه‌نشینی مردم شود.
دهقانکار در پایان درباره طراحی پوستر ««طرح تابستانه کتاب» که در فضای مجازی مورد اقبال قرار گرفت، گفت: پوستر «طرح تابستانه کتاب» را هم سعی کردیم متناسب با شعار «کتاب بخوانیم، ایمن بمانیم» طراحی کنیم.
در این پوستر از ترکیب عناصر کتاب و ماسک استفاده کردیم تا برای تبیین این شعار از هر امکانی کمک بگیریم، زیرا کتاب به‌عنوان منبع آگاهی و جریان فرهنگ‌ساز مانعی ایمن در برابر مشکلات اجتماعی و ناملایمات است و طرح پوستر نشان‌دهنده تلفیق ۲ محافظ جسم و روح با نشان دادن مطالعه کتاب با ماسک است که نیازهای این روزهای‌مان را به تصویر کشیده است. در مجموع باید گفت هدف از طراحی پوستر «طرح تابستانه کتاب» تشویق و ترغیب کسانی است که می‌خواهند اوقات خود را در دوران قرنطینه و خانه‌نشینی با مطالعه پر کنند و ماندن در خانه را با کتاب سپری کنند. طرح «تابستانه کتاب۹۹» با شعار «کتاب بخوانیم، ایمن بمانیم» از ۱۸مرداد تا ۳۰ مردادماه در کتاب‌فروشی‌های عضو طرح در سراسر کشور برگزار می‌شود.
معاون مؤسسه خانه کتاب: یارانه ۲۰ درصدی به مخاطبان طرح تابستانه کتاب تعلق می‌گیرد
آزاده نظربلند، معاون کتاب و فرهنگ «مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران» در گفت‌وگو با «وطن امروز» به جزئیات بیشتری از طرح تابستانه کتاب ۹۹ اشاره کرد و گفت: طرح «تابستانه کتاب۹۹» با شعار «کتاب بخوانیم، ایمن بمانیم» که از ۱۸مرداد به طور سراسری آغاز شده تا۳۰مردادماه در کتاب‌فروشی‌های عضو طرح در سراسر کشور برگزار خواهد شد.
وی ادامه داد: این طرح در واقع چهاردهمین دوره طرح توزیع یارانه کتاب از طریق کتاب‌فروشی‌ها به مخاطبان است اما مسلما طرح «تابستانه کتاب۹۹» به لحاظ اوضاع کرونایی کشور از یک حال وهوای متفاوتی برخوردار است و کتاب‌فروشان سراسر کشور که در این طرح بزرگ مشارکت دارند، از تمام ظرفیت خود استفاده خواهند کرد تا در حد ممکن از ابزارهای مختلف برای فروش مجازی آثار استفاده کنند.
در مجموع امیدوارم در طرح «تابستانه کتاب۹۹» به‌منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی در شرایط شیوع و گسترش ویروس کرونا و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، خریدهای غیرحضوری نیز با ثبت اطلاعات مربوط در پنل از سوی کتاب‌فروشی‌ها فراهم شود.
معاون کتاب و فرهنگ مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران گفت: اسامی و مشخصات کتاب‌فروشی‌های عضو طرح «تابستانه کتاب ۹۹» به تفکیک هر استان روی سایت tarh.ketab.ir قابل مشاهده است و مخاطبان سراسر کشور می‌توانند با ورود به این سایت، نسبت به خرید آثار مورد علاقه خود از نزدیک‌ترین کتابفروشی به محل زندگی خود اقدام کنند.
نظربلند درباره تعداد کتاب‌فروشانی که در طرح «تابستانه کتاب ۹۹» حضور دارند، گفت: ۷۶۱ کتابفروشی از ۳۱ استان کشور در طرح «تابستانه کتاب» مشارکت کرده‌اند که با یارانه ۲۰ درصدی کتاب‌های عمومی، کودک و نوجوان و دانشگاهی را با سقف مجاز خرید برای هر خریدار ۱۵۰ هزار تومان به مخاطبان ارائه می‌کنند.
وی ادامه داد: در این طرح، استان تهران با ۱۱۵ کتابفروشی، اصفهان با ۸۵ کتابفروشی و خراسان رضوی با ۸۱ کتابفروشی بیشترین مشارکت را از آن خود کرده‌اند. همچنین در بین استان‌های شرکت‌کننده در این طرح، تاکنون استان قزوین با افزایش ۱۰۰ درصدی حضور کتاب‌فروشی‌ها در مقایسه با طرح بهارانه کتاب در صدر قرار دارد و استان‌های یزد با ۵۸ و کرمانشاه با افزایش ۵۷ درصد در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند.
همچنین میزان مشارکت کتاب‌فروشی‌های آذربایجان غربی و کهگیلویه‌وبویراحمد در طرح تابستانه کتاب نسبت به بهارانه کتاب، افزایش۵۰ درصدی را نشان می‌دهد. کتاب‌فروشی‌های خراسان شمالی نیز در این مقایسه ۴۰ درصد افزایش داشته‌اند.
وی در ادامه تصریح کرد: تعداد کتاب‌فروشی‌های حاضر در طرح تابستانه کتاب در مقایسه با طرح بهارانه کتاب ۹۹، افزایش ۲۳ درصدی را نشان می‌دهد.
نظربلند درباره اینکه آیا در طرح «تابستانه کتاب ۹۹» محدودیت‌هایی برای برخی آثار لحاظ شده است یا خیر، گفت: در این طرح به استثنای کتاب‌های کمک درسی، هیچ محدودیتی برای فروش آثار قائل نشده‌ایم و هر کتابی که تمام مراحل قانونی انتشار را گذرانده، قابل عرضه به مخاطبان است.
وی در ادامه به افزایش راهکارهای افزایش خریدهای غیرحضوری در این طرح اشاره و خاطرنشان کرد: طرح‌های فصلی کتاب طی سال‌های اخیر، مخاطبان و مشتریان خاص خود را پیدا کرده است و اطلاعات تماس مشتریان فصل‌های قبلی کتاب‌فروشان در اختیار کتاب‌فروشان قرار گرفته است تا شرایط خریدهای غیرحضوری را تا آنجا که می‌شود فراهم کنند.
معاون خانه کتاب تصریح کرد: البته در برخی موارد که شاهد خریدهای حضوری هستیم، مسلما کتاب‌فروشان تمام پروتکل‌های بهداشتی را برای پذیرایی از مشتریان خود رعایت می‌کنند. وی در پایان گفت: طرح تابستانه کتاب با برپایی پرشور خود اتفاق‌های خوبی را در حوزه نشر رقم خواهد زد، زیرا با رونق این طرح هم کتاب‌فروش‌های فعال سراسر کشور به لحاظ مادی و معنوی سود می‌برند و هم نویسنده‌ها و ناشران در این روزهای سخت کرونایی نفسی تازه می‌کنند، زیرا چرخه فروش کتاب بر این اصل استوار است که بخش اعظمی از سود حاصل از فروش کتاب‌ها در کتاب‌فروشی‌ها به ناشران بازمی‌گردد.
*وطن امروز
